Na par kilometara od Vranja nalazo se manastir Preobraženja Gospodnjeg, jedna od najvažnijih svetinja ovog kraja koju pohode vernici, a među njima su najbrojnije upravo žene, koje dolaze po savet, molitvu ili jednostavno da pronađu duhovni mir.
Skromna i povučena, živi u manastiru bogate istorije i impozantne arhitektonske lepote i bogate istorije jedna monahinja.
Monahinja Ksenija je uvek tu da pruži toplu reč, ugosti pitnike namernike u božjem domu.
Meštani kažu da je ova crkva zvana Sveto Preobraženje Gospodnje. Sam hram je smešten na 690 metara nadmorske visine.
Raspoloživi podaci Eparhije Vranjske kazuju da je prvi pomen Kozjeg Dola zabeležen je u „Pčinjskom pomeniku“ iz XIV veka, što svedoči daselo spada u starija naselјa ovog kraja.
Po legendi, u drugoj polovini XVIII veka, po doselјavanju dva brata u zapustelo selo, ono je podelјeno na Gornji i Donji Kozji Dol. Iselјavanje stanovništva u oblasti Pčinje bilo je intenzivno za vreme Druge seobe Srba pod Arsenijem Šakabentom 1739. godine, kada su zapustelii selo i manastir u Kozjem Dolu.
Druga obnova hrama Preobraženja Gospodnjeg datira iz 1835. godine, što je pozanto iz zapisa na kamenu današnje crkve: Izvrši se druga obnova ovog hrama 1835. godine. Stojanče od selo Đerman. Crkva je obnavlјana od 1835-1858. godine, kada je i osvećena. Poznato je da je u vreme druge obnove hrama sveštenik crkve bio Stoilko Stošić. U periodu zapustelosti manastira, na južnoj strani sahranjivani su meštani sela i okoline.
Zvono je izliveno 1910. godine, u vreme službovanja sveštenika Stamenka Popovića, posredstvom braće Ilić iz Bujanovca. Zvono su u Zagrebu salili majstori Blazin i Leviš, a na njemu piše: Namenjeno za crkvu u Kozjem Dolu. U početku je bilo postavlјeno podalјe od hrama, na drvo, i tu se zvonilo devet godina. Za vreme sveštenika Aksentija Popovića 1919. godine, sagrađen je zvonik uz sam hram, sa zapadne strane. Pre Drugog svetskog rata, oko crkve se godišnje održavalo desetak sabora. Crkva je posedovala svoje zemlјište, popisano u katastru, kao itapiju iz 1905. godine, koja se u prepisu iz 1927. čuva u Arhivu. Za vreme Drugog svetskog rata, Bugarska egzarhija vrši veliki pritisak na srpsko pravoslavno sveštenstvo, šalјući bugarske sveštenike i učitelјe, ali su ih meštani sela proterali.
Bugarska vojska 2. maja 1944. godine zapalila je parohijski dom, koji je izgoreo sve do podruma i temelјa. Ne zna se tačno kada je ova prvobitna zgrada bila podignuta, ali je stajala bliže crkvi nego današnja. Istog dana, Bugari pale i crkvenu kancelariju.
Uloga žene u očuvanju ove svetinje je vrlo važna, naime pripoveda se da hram nije zapalјen, zahvalјujući zauzimanju udovice paroha Mladena, popadije Todore, koja je molila i preklinjala bugarske vojnike da se ne ogreše paleći hram. Pošto su oplјačkali crkvu i odneli iz nje oko 10.000 leva, bugarska vojska uhvatila je jednog Rusa, koji je u Srbiju došao posle Oktobarske revolucije i živeo pri hramu. Ovdašnji narod zvao ga je „Rus umetnik“, jer je u crkvi slikao ikone i freske. Vojnici su ga mučili i ubili – time se završio ovaj bugarski pir u Drugom svetskom ratu.
Posle rata, sagrađenje novi parohijski dom na temelјima starog. Obnova je započeta 1953. godine, za vreme jeromonaha Gavrila, rodom iz Egejske Makedonije, u narodu prozvanom „Grk“ i „Egejac“.
U ovom hramu događala su se mnoga iscelјenja i zalečenja, o kojima i danas govore meštani sela.
U toku je treća obnova crkve, porte i konaka, koja je otpočela 2012. godine, a traje i danas, trudom monahinje Ksenije i uz pomoć Opštine Trgovište, kao i prilozima vernika. Osvećenje obnovlјene crkve obavlјeno je 22. decembra 2015. godine, na dan začeća Svete Ane, od strane mitropolita Pahomija. Ova svetinja proglašena je za metoh manastira Prepodobnog Prohora Pčinjskog i do današnjeg dana, kao i u prošlim vekovima, pomaže svojoj pastvi i brine o njoj.
