Blagovremeno otkrivanje promena je od suštinskog značaja za lečenje i izlečenje pacijenata. Od ukupno 30 godina radnog staža, dr Rade Ristić 22 pune godine radi na radiologiji. On ukazuje na ogroman značaj rane dijagnostike zloćudnih promena, ali i na odnos lekar-pacijent, koji mora biti pun poverenja. Ovaj uvaženi lekar otkriva koliko je bitna podrška lekara, kao i da oni duboko preživljavaju dramu svakog pacijenta.
Važite za jednog od najboljih radiologa na ovim prostorima. Koliko je bitna dijagnostika u otkrivanju kancera?
Radiologija predstavlja srce dijagnostike, i njen cilj je da pruži detaljne informacije o promenama koje indikuju malignitet. Uz širok izbor dijagnostičkih procedura, kao što su klasična radiologija, ultrazvučna dijagnostika, mamografija, kompjuterizovana tomografija i MRI, radiologija je esencijalna za otkrivanje karcinoma u ranom stadijumu. Pored toga, sa ovim tehnikama možemo lako i neinvazivno da pratimo tok lečenja pacijenta, i da pravimo blage promene ako nam ishodi procedura to i nalažu. Zbog toga mislim da kvalitet jedne bolnice zavisi od toga koliko je razvijena njena radiološka dijagnostika. Rana dijagnoza karcinoma spašava živote, jer za rak koji je pronadjen u ranoj fazi, kada nije prevelik i kada nije kreirao metastaze, postoji najveća verovatnoća za uspešno lečenje.
Vašem oštrom oku ne može ništa da promakne. Kad uočite promenu predstoji razgovor sa pacijentom, i to Vam pretpostavljam nije lako?
Moja dužnost je da nakon pregleda objektivno saopštim nalaz pacijentu i najbližoj porodici, kao i da objasnim sve sumnjive promene koje sam uočio. Pitanja sa njihove strane su uvek dobrodošla, a ja sam tu da na njih odgovorim što bolje mogu. Uz to, veoma je važno objasniti pacijentu da pored radiološke dijagnoze, prava i tačna klinička slika zahteva dodatna ispitivanja, koje izvršavaju druge grane medicine, a definivnu dijagnozu postavlja patolog. Ovo pogotovu važi za rano otkriveni karcinom, gde mi, radiolozi, ukazujemo na inicijalnu sumnju, a uz kolaboraciju sa kolegama postavljamo zvaničnu dijagnozu i tok lečenja. Na primer, kod ranog otkrivanja tumora dojke, nakon ultrazvučnog pregleda, pacijentkinja se upućuje na mamografiju (eventualno MRI), core biopsiju i eventualnu operaciju dojke. Veoma bitan aspekt u lečenju karcinoma je optimističan stav pacijenta, želja za borbom, kao i snažan sistem podrške, koji dolazi od strane porodice, prijatelja, i lekara. Zbog toga je razgovor izmedju pacijenata i lekara od starta do kraja od neverovatnog značaja.
U bogatoj radnoj karijeri imali ste lepe, ali i teške trenutke.
Medicina je neverovatno lepa i odgovorna nauka koja sa sobom nosi veliku težinu. Iako se ovim poslom bavim dugi niz godina, uočavanje malignih promena kod pacijenata nikad nije lako. Pored toga, balansiranje objektivnosti i saosećanja dok pacijentu objašnjavam nalaz je svakodnevna bitka. Bilo da su to ljudi iz raznih starosnih doba, bližnji, prijatelji…svaki pacijent ima svoju priču, a moj je zadatak da im pomognem koliko god je u mojoj mogućnosti. Ti teški trenuci u životu lekara zahtevaju strahopoštovanje, jer vidite da bolest i tuga ne biraju. Ali, nema lepšeg osećaja, kad pacijent posle nekog vremena dodje na kontrolni pregled sa nesalomivim duhom, odličnim odgovorom na terapiju, i sa velikim šansama da pobedi bolest.
Koliko je saradnja sa ostalim kolegama bitna za uspešno lečenje najtežih pacijenata?
Medicina je konzilijarna nauka i sa takvim pristupom daje adekvatnu dijagnozu i postavlja tok lečenja koji je najbolji za pacijenta. Ovo je od neverovatnog značaja kod karcinoma, jer je heterogena bolest koja se manifestuje drugačije kod raznih pacijenata. Uspešna saradnja sa kolegama pruža sagledavanje bolesti i lečenja iz različitih uglova, pa samim tim uvećava šansu da pacijent pobedi bolest. Dakle, najveći uspesi u dijagnostici i lečenju karcinoma se postižu zahvaljujući multidisciplinarnom pristupu. Pored svakodnevne saradnje sa kolegama, imam pozitivna iskustva i sa konzilijumom za karcinom dojke.Preventivni pregledi su od krucijalnog značaja za svakog čoveka.Rekli ste da bolest ne bira i zato je vrlo bitno da se svaka promena uoči blagovremeno. Iako sam ovo već rekao, vredi ponoviti: Rana dijagnoza spašava život i zato savetujem redovne preventivne preglede. Vezano za karcinom dojke, to uključuje samopregled jednom mesečno i ultrazvučne preglede jednom godišnje, ili češće ukoliko postoje indikacije lekara ili pacijentkinja ima pozitivnu porodičnu anamnezu. Pored toga, tu je i obavezna skrining mamografija kod osoba starijih od 50 godina. Takodje, od neverovatnog značaja je i kontinuirana edukacija i podizanje nivoa svesti stanovništva o značaju preventivnih pregleda. U tom segmentu, zdravstveni radnici, edukatori, naučnici i mediji igraju veoma značajnu ulogu.
Untervju je izvorno objavlen na stranici Društva onkoloških pacijenata Vranja.
